Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny efekt zdrowotny. Natomiast prebiotyki są to składniki pokarmowe, nie podlegające trawieniu, które stymulują wzrost kilku lub jednego konkretnego szczepu bakterii, które znajdują się w jelicie grubym. Z kolei synbiotyk to połączenie prebiotyku i probiotyku.
Łatwo zauważyć, że coraz więcej producentów na rynku dodaje probiotyki czy też prebiotyki do mieszanek i preparatów mlecznych dla dzieci. Prebiotyki wpływają na wzrost określonych szczepów bakterii zamieszkujących jelito grube, a probiotyki są to określone szczepy bakterii, które kolonizują okrężnicę. Oba składniki mają wpływ na florę bakteryjną jelita grubego, która pełni wiele bardzo ważnych funkcji. Przede wszystkim działa przeciwbakteryjnie (hamując wzrost bakterii chorobotwórczych, zapobiegając ich przyleganiu do komórek nabłonka i konkurując z nimi o składniki odżywcze). Również jest istotnym elementem odporności organizmu (m.in. pobudza syntezę przeciwciał czy cytokin, które walczą z patogenami). Ponadto stabilizuje barierę jelitową i zmniejszają stan zapalny. Ważne by flora bakteryjna pozostawała w równowadze, gdyż przy jej zachwianiu (np. podczas antybiotykoterapii) dochodzi do nadmiernego rozrostu bakterii chorobotwórczych. Z tego powodu mogą pojawić się biegunki oraz dużo gorsze powikłania jak np. zapalenie jelit. Dlatego zaleca są w takich sytuacjach stosowanie leków osłaniających czy po prostu zwiększone spożycie produktów będących dobrymi źródłami probiotyków.
Źródłami probiotyków mogą być produkty spożywcze (np. jogurt, kefir, maślanka), mleko modyfikowane dla niemowląt, suplementy diety lub preparaty farmaceutyczne. Spożycie prebiotyków można zwiększyć, włączając do diety produkty takie jak: cykoria, karczochy, cebula, czosnek, pory, banany, produkty pełnoziarniste oraz strączkowe (m.in. groch, fasola).
Probiotyki są uznane powszechnie za bezpieczne, m.in. przez FDA. Ich głównym klinicznym zastosowaniem jest skrócenie czasu trwania biegunki infekcyjnej u dzieci oraz jako dodatek do antybiotykoterapii. Jednak należy zachować ostrożność z ich stosowaniem w szczególnych przypadkach jakimi są m.in. wcześniaki, osoby ciężko chore w stanie krytycznym oraz osoby z obniżoną odpornością.
Bibliografia:
- Szajewska Hanna,Zastosowanie probiotyków w pediatrii, „Standardy Medyczne. Pediatria”, 2008, t. 5, s. 380-392.