Dr n. med. Jerzy Giermek – Klinika Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Co ma zrobić kobieta, która jest w ciąży i ma nowotwór?
Powinna zgłosić się do dużego centrum onkologii, które zajmuje się tego typu przypadkami. Lekarze, którzy mają w tym doświadczenie, po zbadaniu pacjentki zadecydują, czy i jakie mogą zaproponować leczenie. Można tak dobrać jego sposób, żeby zminimalizować ryzyko uszkodzenia płodu. Oczywiście istnieją nowotwory, które wykluczają jednoczesne ich leczenie i współistnienie ciąży, ale każdorazowo taką decyzję podejmuje indywidualnie lekarz. Jeśli jest na przykład nowotwór macicy, to podczas ciąży nie możemy jej usunąć i zastosowanie radioterapii też nie wchodzi w rachubę. Ale obecnie choroba nowotworowa w czasie ciąży nie jest wyrokiem. Należy podjąć próbę walki, która – jak pokazuje doświadczenie – często kończy się wygraną z chorobą i urodzeniem zdrowego potomka.
Z jednej strony słyszymy, żeby uważać, bo nawet pozornie niegroźny lek bez recepty może być niebezpieczny dla płodu, z drugiej – według obecnej wiedzy medycznej można podawać ciężarnym kobietom chemioterapię?
Tak, jest obecnie możliwe leczenie chemioterapią kobiet w ciąży bez szkody dla płodu. Staramy się dobierać takie jej składniki, którym trudniej przenikać przez łożysko, posiadające samo w sobie właściwości ochronne, więc nie każda substancja jest w stanie przez nie przeniknąć. Taka chemioterapia jest jak najmniej toksyczna dla płodu, ale skuteczna w walce z nowotworem. Co wydaje się zaskakujące, nierzadko kobiety ciężarne, które są leczone chemicznie, lepiej znoszą skutki uboczne tej terapii niż te, które nie są w ciąży. Oczywiście jest w ciąży okres, w którym nie można podawać chemii – to pierwszy trymestr.
W jaki sposób kobiety w ciąży są leczone onkologicznie?
Leczenie uzależnione jest od wielkości ciąży i rodzaju nowotworu. W pierwszym trymestrze możemy tylko operować nowotwory, które znajdują się poza drogami rodnymi kobiety. W drugim oraz trzecim trymestrze nie można stosować radioterapii, ale możemy do leczenia włączyć chemioterapię. A jeśli do porodu zostało kilka tygodni, to bywa tak, że podejmujemy decyzję o donoszeniu ciąży i kontynuacji leczenia po rozwiązaniu. Od lat kobiety ciężarne mające nowotwory są leczone w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie. Natomiast jeśli sytuacja kliniczna nie pozwoli na rozpoczęcie leczenia nowotworu w ciąży (np. nowotworu macicy), to każdorazowo kobieta po konsultacji z lekarzem podejmuje decyzję, czy decyduje się na wcześniejsze rozwiązanie, czy przeczekuje okres ciąży, jeśli choroba na to pozwala.
