Przełom drugiego i trzeciego roku życia dziecka to intensywny czas zmian, w którym nowego wymiaru nabiera umiejętność chodzenia, mowy, kontaktów z otaczającym światem. Jakie jest dziecko? I co warto wiedzieć o jego rozwoju?
Maluch dużo zauważa a jeszcze więcej komunikuje. 15-18 miesięczne dziecko używa głównie mimiki i pantomimiki. Natomiast 3-letnie swobodnie wyraża swoje prośby, odpowiada na pytania i zadaje swoje. Okres po-niemowlęcy to także czas rozwoju malca jako istoty społecznej. Trzeba jednak pamiętać o tym, że każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie. Ekspertem od jego rozwoju jest rodzic, który od samego początku bacznie obserwuje dziecko i zna je najlepiej.
Rozwój fizyczny dziecka
U dziecka między 1 a 3 rokiem życia obserwuje się stosunkowo poważne zwolnienie przyrostu ciężaru ciała przy nadal dość szybko postępującym wzroście. W okresie tym ustalają się fizjologiczne krzywizny kręgosłupa. Pojawia się reszta zębów mlecznych, co umożliwia prawidłowe przeżuwanie. Osiągnięta sprawność fizyczna jest już na tyle duża, że chodzenie i pokonywanie przeszkód, wchodzenie i schodzenie ze schodów, oraz chodzenie do tyłu nie stanowią problemu. Maluch umie kopać i rzucać piłkę, a także skacze i szybko biega.
Rozwój społeczny dziecka
Jest to nauka nabywania wszelkich umiejętności, które służą i wspierają udział dziecka w życiu społecznym. Rozwój kontaktów społecznych przebiega w ścisłym powiązaniu z rozwojem jego życia uczuciowego. Kontynuując umiejętności zdobyte w okresie niemowlęcym dziecko poszukuje towarzystwa. Teraz z większą łatwością z racji sprawnego chodzenia. Na początku uśmiecha się, a z czasem zaczyna zagadywać. Od 2-ego roku życia dziecko wyraźniej pragnie przebywać wśród dorosłych, szczególnie wśród tych, których zna i przy których czuje się bezpiecznie. Powoli współpracuje z dorosłymi, np. pomagając w czynnościach domowych. Dwu i trzy letnie dziecko z łatwością naśladuje czynności, gesty, mimikę, ludzi z którymi spędza najwięcej czasu. Jeśli zaś chodzi o rówieśników, początkowo w tym okresie istnieje chęć zbadania innego dziecka poprzez dotyk, choć nie zawsze delikatny. Dziecko szybko jednak zauważa, że pociągnięcie za włosy dla przykładu, może wywołać płacz. Zmienia się także zabawa, która jeszcze nie jest wspólna. Częściej na tym etapie rozwoju dzieci bawią się obok siebie niż ze sobą. Ułatwieniem, jeśli chodzi o kontakty z dorosłymi staje się rozwijająca się mowa dziecka. Początkowo maluch rozpoznaje nazwy przedmiotów, imion i miejsc, a także części ciała. Mówi szereg pojedynczych słów, zaczyna budować proste zdania. Coraz częściej zaczyna powtarzać usłyszane dźwięki, ale i prawidłowo pokazuje przedmioty słysząc ich nazwy. Natomiast dziecko trzyletnie buduje zdania, także przeczące. Stosuje reguły gramatyczne choć ciągle jeszcze robi błędy. Może się jeszcze zacinać, szczególnie w pośpiechu czy lęku.
Rozwój emocjonalny dziecka
W sferze emocjonalnej życie dwulatka jest łatwiejsze. Pragnienia nie są już tak silne jak wcześniej. Znacznie wzrasta zdolność czekania jakiś czas czy też znoszenia niewielkiej niewygody. Osiągając wiek trzech lat dziecko oprócz swojego ulubionego dotychczas słowa „nie” zaczyna być coraz bardziej uległe, mówiąc „tak”.
Na tym etapie rozwoju maluch w dalszym ciągu bardzo silnie jest przywiązane do opiekunów, przy nich czuje się bezpiecznie i spokojnie. Okazuje im uczucia, lubi się przytulać, znajduje pocieszenie. Zaczynając nawiązywać kontakty z rówieśnikami, poznaje takie uczucia jak na przykład zazdrość czy gniew albo duma. W okresie po-niemowlęcym dzieci mają bardzo zmienne uczucia, które szybko mogą przeradzać się w przeciwstawne, na przykład płacz przeplata się ze śmiechem. Dzieje się tak dlatego, że dzieckiem kierują emocje i impulsy, z którymi nie umie sobie jeszcze radzić. Jest niecierpliwe, a powodem frustracji może być też niemożność porozumienia się. Jednak na przełomie drugiego i trzeciego roku życia kiedy to emocjonalnie maluch staje się dojrzalszy, językowo sprawniejszy, jego samopoczucie poprawia się. Dziecko uczy się samokontroli choć w dalszym ciągu zdarzają się wybuchy emocji, podczas których może uderzyć, ugryźć czy zniszczyć zabawkę. Maluch lubi być w centrum uwagi, wygłupiać się i popisywać zyskując zainteresowanie. Ma kłopoty z dzieleniem się. Zdarza się, że potrafi pożyczyć zabawkę, ale i natychmiast chcieć jej zwrotu.
Dwu – trzyletnie dziecko sprawia dużo radości. Mimo postępujących zdolności w dalszym ciągu jest niezdarne, co budzi uśmiech i wzruszenie. To niezwykły czas wspólnego poznawania otaczającego świata. Na nowo wspólnie z dzieckiem z fascynacją odkrywamy kamyki i szyszki znalezione na drodze, zatrzymujemy się żeby popatrzeć na stojące w zajezdni autobusy, z niezwykłą czujnością zauważamy psy i koty, zbieramy kolorowe liście czy drobne kwiatki. Mały człowiek odkrywa często świat o którym niejednemu dorosłemu udało się już zapomnieć.
Bibliografia:
Harwas – Napierała B., Trempała J., (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, PWN, Warszawa 2006.
