Dotyk to jeden z najlepiej rozwiniętych zmysłów w chwili narodzin, który od samego początku ma ogromny wpływ na rozwój emocjonalny dziecka. Dotyk matki tuż po narodzinach uspokaja maluszka i zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa, a zmysł dotyku jest pierwotnym narzędziem komunikacji pomiędzy nowo narodzonym dzieckiem a światem zewnętrznym.
Według pediatry Harvey’a Karpa dzieci w pierwszych 3 miesiącach życia nadal potrzebują warunków jak najbardziej podobnych do tych, jakie pamiętają z łona matki. Tak zwany „czwarty trymestr” to niejako przedłużenie ciąży, podczas którego maluszek potrzebuje bezpieczeństwa, ciepła, czułości i bliskości mamy.
Wpływ dotyku na dziecko
Dotyk naszych dłoni to dla noworodka niezwykłe doświadczenie – właśnie w ten sposób przekazujemy mu miłość, chronimy i wpływamy na jego rozwój. Poprzez zmysł dotyku dziecko otrzymuje ważne informacje ze świata zewnętrznego.
Również poprzez dotyk rozpoczyna się kształtowanie poczucia bezpieczeństwa i bliskości. Udowodniono, że fizyczna bliskość z najbliższymi sprawia, że dzieci są spokojniejsze, mniej chorują (gładzenie ciałka, tulenie poprawia pracę układu odpornościowego, który chroni przed chorobami) i są bardziej odporne na stres. Pociecha wie, że ma wsparcie mamy i taty, a pozytywne emocje usprawniają pracę jego układu nerwowego.
Bliskość fizyczna otwiera nas na drugiego człowieka, pozwala budować więź psychiczną. To bardzo ważne, szczególnie w przypadku dzieci, które mają problem z zaangażowaniem się w relacje.
Dotyk jest też sygnałem miłości i akceptacji, dlatego akceptacja samego siebie, a potem akceptacja innych ma swoje źródło między innymi w bliskości fizycznej z matką.
Jak budować więź dotykową
Tuż po narodzinach czułość możemy okazywać maluszkowi w trakcie wykonywania wszelkich czynności pielęgnacyjnych, np. zmieniając pieluszkę, dotykając brzuszka czy stópek. Możemy także gładzić wierzchem dłoni policzki i rączki dziecka i kołysać je w ramionach. Świetnym pomysłem jest także delikatny masaż. Roczniaka możemy stymulować bawiąc się w masażyki (np. sroczka kaszkę warzyła) czy w trakcie czytania bajek, gdy smyk siedzi na naszych kolanach. Ze starszakami możemy pobawić się „w konika”, „pogilgotać je” czy pomóc w wykonywaniu ćwiczeń korekcyjnych. Możemy także bez powodu przytulić, pogłaskać, z czułością i miłością dotknąć synka czy córkę.
Czy noszenie to rozpieszczanie?
Nie dajmy sobie wmówić, że nadmiernymi czułościami i braniem maluszka na ręce za każdym razem, kiedy płacze, rozpieścimy dziecko. Niemowlę nie umie manipulować i udawać, dlatego jeśli płacze i domaga się przytulenia, to najpewniej tylko z tego powodu, że bardzo tego potrzebuje. To właśnie dlatego specjaliści zalecają masaże, przytulanie pociech i noszenie ich w chuście. Co więcej, wiele badań naukowych udowodniło, że najbardziej pewne siebie dzieci to te, którym rodzice nigdy nie szczędzili ani uwagi, ani pieszczot.
Masaż niemowlęcia
Zaspokajać potrzebę bliskości możemy także poprzez masaż. Codzienne noszenie, tulenie, głaskanie i masowanie maluszka doskonale wpłynie na więź między wami. Jeśli nie wiemy, w jaki sposób poprawnie masować niemowlę, subtelnie gładźmy i nacierajmy smyka i sprawdzajmy, czy to, co robimy, jest dla niego przyjemne. Masujmy całą powierzchnią dłoni, lekko przesuwając nią po skórze i nie ugniatając.
Dobry dotyk
Nie każdy dotyk będzie wpływał na rozwój tej pożądanej więzi i relacji. By spełnić swe zadanie, dotyk powinien być pełen miłości i ciepła.
Dobry dotyk ma znaczący wpływ na relacje między rodzicem a dzieckiem, a także na pełny rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Powinniśmy świadomie stosować dotyk wyrażający miłość, dający poczucie bezpieczeństwa. Bądźmy cierpliwi i delikatni i unikajmy dotyku zadaniowego, którego celem jest zrealizowanie podstawowych potrzeb dziecka czy zadbanie o higienę, niecierpliwego i „medycznego”.
Miłość do dziecka, wyrażona dotykiem to inwestycja na przyszłość. Maluch przytulany i dotykany z miłością, będzie prezentował takie same reakcje w życiu dorosłym. Dziecko, które zaznało w swoim życiu czułego, pełnego miłości dotyku opiekuna, będzie czuło się dobrze w świecie i być może dzięki temu będzie szczęśliwszym człowiekiem.