Dopalacze – co robić, gdy podejrzewamy, że dziecko ich używa? Zacznijmy od rzeczy podstawowych. Dopalacze to substancje psychoaktywne zbliżone działaniem do narkotyków. Są podobne do narkotyków. Występują w postaci białego proszku, kapsułek lub tabletek, suszu roślinnego (liście, nasiona, ekstrakt, skręty), suszu grzybów. Mogą być przyjmowane doustnie, donosowo, w postaci wywaru lub do palenia.
Jak pisze Ośrodek Rozwoju Edukacji: Są to produkty pochodzenia zarówno syntetycznego, jak i naturalnego, sprzedawane w sklepach internetowych lub poprzez sieć sklepów stacjonarnych. Sprzedawcy reklamują je jako środki pobudzające, wspomagające funkcje poznawcze (np. poprawiające czasowo pamięć, koncentrację uwagi) czy pozwalające zrelaksować się. Jednocześnie producenci „dopalaczy” w ofercie handlowej zamieszczają informacje, że są to produkty kolekcjonerskie, nawozy do kwiatów czy sole do kąpieli „nie do spożycia przez ludzi”.
Jak działają dopalacze?
Dopalacze, jak większość substancji psychoaktywnych, działają na ośrodkowy układ nerwowy a po ich zażyciu zmienia się nastrój i zachowanie człowieka. Dopalaczepochodzenia syntetycznego dają efekty pobudzające podobne do tych po użyciu amfetaminy, kokainy lub ecstasy. Dopalacze pochodzenia naturalnego działają w sposób bardziej zróżnicowany. Najczęściej są to mieszanki ziół w zależności od składu działające uspokajająco, wywołujące euforię, stany psychodeliczne lub halucynogenne. Skutki ich użycia mogą być zbliżone do działania marihuany, haszyszu czy LSD lub też do skutków zatrucia organizmu toksynami, często nieznanego pochodzenia, co ogromnie komplikuje interwencję medyczną.
Podobnie jak w przypadku narkotyków, objawy używania zależą od rodzaju substancji, przyjętej dawki, jak również od cech psychofizycznych danej osoby. Nie ma jednego wzorca reakcji na przyjętą substancję – tolerowana przez organizm jednego człowieka, dla innego może być groźną w skutkach trucizną.
Dopalacze mogą wywołać bardzo różne objawy: przypływ energii, podwyższenie nastroju, rozdrażnienie, huśtawkę nastroju, pobudzenie psychoruchowe, napady szału, stany depresyjne, halucynacje wzrokowo-słuchowe, utratę apetytu, bezsenność, przekrwienie gałek ocznych, wymioty, biegunkę. Zmiany świadomości lub stany pobudzenia ograniczają zdolność oceny i kontroli sytuacji, co znacznie zwiększa ryzyko niebezpiecznego wypadku. Używanie dopalaczy może także spowodować skutki śmiertelne.
Zagrożenia
Dopalacze to groźne substancje, których użycie może skutkować zarówno uszkodzeniem organów wewnętrznych prowadzącym nawet do śmierci, jak i uzależnieniem podobnym do narkotycznego. Media co chwila alarmują o kolejnych młodych ludziach, którzy eksperymenty z dopalaczami kończą na oddziałach intensywnej terapii, pojawiają się również doniesienia o ofiarach śmiertelnych. W skład dopalaczybardzo często wchodzą substancje nielegalne nieznanego pochodzenia, które z jednej strony wykazują silne działanie toksyczne i uzależniające, a z drugiej utrudniają postawienie prawidłowej diagnozy. Na ich działanie w szczególny sposób narażeni są ludzie młodzi, których organizmy są bardzo podatne na wszelkie szkody zdrowotne.
Dopalacze mogą być również substancjami wprowadzającymi dziecko w świat narkotyków.
[negative]Co robić, gdy podejrzewamy, że dziecko używa dopalaczy?[/negative]
Co robić, gdy podejrzewamy, że dziecko używa „dopalaczy” lub narkotyków? Ośrodek Rozwoju Edukacji radzi:
– Nie zwlekaj. Zareaguj od razu, ale nie działaj pod wpływem emocji – porozmawiaj z dzieckiem;
– Zapytaj o powody – dlaczego używa tych substancji;
– Uświadom mu konsekwencje i zagrożenia związane z ich używaniem;
– Porozmawiaj na temat nacisku i manipulacji ze strony grupy biorącej „dopalacze”;
– Daj mu szansę poprawy, ale przyglądaj się uważnie postępowaniu;
– Nie daj się przekonać argumentom dziecka, że to niegroźne, naturalne substancje, „alternatywa dla narkotyków” lub że to taka moda;
– Jeżeli uznasz za konieczne wprowadź nowe zasady i konsekwencje (czasowe cofnięcie przywilejów, ograniczenie rozmów telefonicznych, kontaktów z rówieśnikami, dostępu do komputera, itp.);
– Jeśli stwierdzisz, że zagrożenie jest poważne, szukaj pomocy u specjalistów (psycholog, pedagog szkolny lub terapeuta uzależnień);
– Sprawdź czy w okolicy są sklepy z „dopalaczami”. Zawiąż koalicję z innymi rodzicami, porozmawiajcie o problemie w szkole – wspólnie łatwiej stawić czoła i znaleźć rozwiązanie.
[negative]Jak zapobiegać?[/negative]
Jednak zamiast leczyć lepiej jest zapobiegać. Najlepiej poprzez budowanie dobrych relacji z dzieckiem od najmłodszych lat. Poprzez częste rozmowy dotyczące różnych zagrożeń (nie tylko dopalaczy, ale też narkotyków, alkoholu itp.) oraz poprzez własny przykład. Również poprzez jak najczęstsze okazywanie dziecku miłości i zainteresowanie jego życiem:
– Dobre porozumiewanie się z dzieckiem (rozmawiaj z dzieckiem często, pytaj o jego zdanie, uważnie słuchaj, rozmawiaj także na trudne tematy – o narkotykach, alkoholu, dojrzewaniu);
– Zdrowa dyscyplina (postaw jasne granice – wyraź zdecydowany sprzeciw wobec używania narkotyków i innych środków psychoaktywnych, podaj oczekiwania dotyczące godzin powrotu do domu, kontaktów z kolegami, sprawdzaj na co wydawane jest kieszonkowe, itp.);
– Wspieranie dziecka (doceniaj wysiłki w osiąganiu celów, chwal dziecko za sukcesy i odpowiedzialność – podnosisz tym jego poczucie własnej wartości. Zapewniaj, że zawsze może liczyć na twoją pomoc w trudnych sytuacjach); Aby rozmawiać z dzieckiem na trudne tematy nie trzeba być ekspertem, warto jednak dowiedzieć się więcej korzystając z wiarygodnych materiałów.
[dropcap style=”round”]Więcej informacji[/dropcap]
Więcej informacji na temat dopalaczy można znaleźć stronie prowadzonej przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii: www.dopalaczeinfo.pl
Informator na temat placówek udzielających pomocy osobom z problemem narkotykowym dostępny jest na stroniewww.kbpn.gov.pl
Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży 116 111
Antynarkotykowy Telefon Zaufania 801 199 990 czynny codziennie od 16.00 do 21.00
Antynarkotykowa Poradnia Internetowa: www.narkomania.org.pl
