Granice to ważne pojęcie w temacie wychowania. Podstawowe granice w relacji to granice fizyczne, mentalne i emocjonalne.
Kompasem w doświadczaniu naszych granic są nasze emocje, jeśli w efekcie zachowania dziecka mamy poczucie dyskomfortu, obawiamy się o jego bezpieczeństwo lub czujemy się urażeni jego zachowaniem, co z kolei może wywoływać w nas stres lub niechęć do dziecka – to są sytuacje, kiedy pewne granice są przekraczane.
Ważne jest abyśmy, jako osoby dorosłe i znaczące dla dziecka, czyli takie które mają wpływ na jego rozwój, znali swoje granice oraz granice dziecka. Niezwykle istotne jest również abyśmy w jasny i bezpośredni, ale nie raniący sposób utrzymywali swoje granice, komunikując dzieci o tym, że je przekroczyły. Dzięki temu nasze relacje z dzieckiem będą jasne i przejrzyste, nawiążemy z nimi głębszą więź a jednocześnie nauczymy je życia w zgodzie z obowiązującymi normami społecznymi i kulturowymi.
Dziecko ma również swoje granice, które należy szanować i przede wszystkim rozpoznać. Kiedy my będziemy respektować potrzeby dziecka w tym zakresie jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że ono automatycznie będzie również respektowało nasze granice.
Nauka szacunku do granic to proces, często długotrwały. Dzieci nagminnie sprawdzają czy pewne granice da się przekroczyć. Pomimo nieustannych prób przekraczania wytyczanych przez nas granic, dzieci czują się bezpieczniej gdy te granice mają wytyczone.
Wytyczamy dziecku granice po to aby chronić ich bezpieczeństwo oraz aby nauczyć je właściwych relacji z otoczeniem, a także aby nauczyć dziecko odróżniania dobra od zła.
Aby te funkcje zostały spełnione rodzic powinien zadać sobie pytania – jakie są moje granice? Co uważam za dozwolone zachowanie, a co za niedozwolone? Następnie warto to skonfrontować z granicami wytyczanymi przez społeczeństwo.
W podejściu demokratycznym szczególną uwagę skupia się na tym aby granice były:
1. Zdrowe – występują wtedy, gdy zachowana jest równowaga pomiędzy kontrolą a swobodą. Dzieci mają swobodę, mogą się rozwijać, realizować swoje pasje, kontakty z rówieśnikami, ale wszystko w ramach granic, które wytyczają dorośli, a które są ukierunkowane do nabycia przez dziecko odpowiedzialności. Granice powinny być również dopasowane do etapu rozwoju dziecka. Wraz z rozwojem dziecka granice należy poszerzać.
3. Jasne – przede wszystkim musimy wiedzieć co nam nie odpowiada w zachowaniu dziecka i mówimy o tym. Nie ma tu miejsca na obarczanie winą, ocenianie, obrażanie dziecka, przedstawiamy to co nam przeszkadza w formie faktu, opisu. „nie zgadzam się na …”, „przeszkadza mi…” , „widzę dwóch chłopców kłócących się o zabawkę, jak możemy rozwiązać ten problem?”.
Gdy dziecko bije mówimy „to boli”, nie pytamy „dlaczego to zrobiłeś/aś” bo dziecko najczęściej nie wie dlaczego.
4. Elastyczne – tzn. rodzic powinien pamiętać, że każdemu może się zdarzyć gorszy dzień, każdy ma prawo do pomyłek, warto jest czasem modyfikować swoje zakazy i nakazy uwzględniając te czynniki, które sprawiły, że dziecko źle się zachowało. Warto też wraz ze wzrostem dziecka przyglądać się zasadom obowiązującym w domu i modyfikować je, dopasowując do możliwości dziecka.
Jak wyznaczać granice?
Najważniejsze są czyny. Kiedy to co mówimy współgra z tym co robimy, dzieci bardzo szybko zaprzestają nieaprobowanych przez nas zachowań. Kiedy mówimy „jeśli jeszcze raz rzucisz piłką w kwiatek zabiorę piłkę”, po czym gdy dziecko rzuci, zabieramy tę piłkę i odkładamy w niedostępnym dla dziecka miejscu – dziecko uczy się, że gdy mama, tata coś mówią to są konsekwentni, wierzy więc im słowom i zaprzestaje pewnych działań po pierwszym upomnieniu.
Bibliografia:
1. R.J. (2007). Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić? GWP
2. Sakowska, J. (2010). Szkoła dla rodziców i wychowawców cz. 1. Ośrodek Rozwoju Edukacji
—————————————————————–
Więcej: http://www.mocinspiracji.pl/