Zespół stresu pourazowego (Post Traumatic Stress Disorder) jest zaburzeniem lękowym powstającym na skutek doświadczenia jakiegoś traumatycznego wydarzenia. Chodzi o sytuacje ekstremalnie stresujące, nieprzewidziane, trudne i niecodzienne np.: wypadek samochodowy, gwałt, wojna, i szczególnie u dzieci również zaniedbanie i przemoc lub bycie świadkiem przemocy. Jak pomóc dziecku, które przeżyło traumę?
Zespół stresu pourazowego może się również rozwinąć jako reakcja na nagłą i niespodziewaną śmierć kogoś bliskiego lub na poważne zagrożenie życia i zdrowia. Zazwyczaj zespół stresu pourazowego ujawnia się dopiero po jakimś czasie, nie bezpośrednio po trudnym wydarzeniu, ale najczęściej w ciągu trzech miesięcy po traumie.
Bywa jednakże tak, że objawy nie manifestują się przez wiele miesięcy, a nawet lat i zostają „uwolnione” po długim okresie w kontakcie z wydarzeniem, które powoduje nagły napływ emocji i stresu. PTSD utrzymywać może się przez tygodnie i miesiące, a u niektórych, zwłaszcza tych pozbawionych pomocy i wsparcia, może powodować trwałe zmiany osobowości.
Jak się objawia?
W obliczu trudnych wydarzeń, zarówno dzieci jak i dorośli, doświadczają lęku, przerażenia, bezradności, a czasem pobudzenia. Takie wydarzenia i reakcje, mogą zostawić ślad w naszej psychice. Niektóre osoby przeżywają te emocje jeszcze długo po ich zakończeniu.
Objawami zespołu stresu pourazowego są przede wszystkim silny lęk, nieustanne i natrętne powracanie wspomnień o traumie mimo prób niemyślenia o tym co się zdarzyło, koszmary a także pogarszające się samopoczucie. Ponadto, osoba doświadczająca PTSD może miewać kłopoty ze snem, koncentracją, może czuć się zalękniona, rozdrażniona, nadmiernie czujna.
Drugim obliczem zespołu stresu pourazowego może być poczucie wyobcowania i obojętności w stosunku do codziennych, zwyczajnych zdarzeń i sytuacji. U niektórych osób pojawia się poczucie winy związane z tym, że przeżyły traumatyczne wydarzenie, w którym zginął ktoś bliski. Czasem bywa tak, że osoba z zespołem stresu pourazowego nie może sobie przypomnieć szczegółów traumatycznego zdarzenia, unika rozmów na jego temat czy sytuacji i myśli z nim związanych.
Łatwiej poradzić sobie z zespołem stresu pourazowego gdy mamy wsparcie bliskich osób, pomoc psychologa lub psychoterapeuty oraz wypracowane metody radzenia sobie ze stresem i rozładowywania napięcia. Nie warto na siłę nakłaniać osoby po traumie do opowiadania o tym, co się stało lecz cierpliwie czekać i być gotowym na rozmowę wtedy, gdy ona będzie chciała mówić.
Dobrze jest być obok, pozwolić przeżywać wszystkie emocje, strach, żal, smutek, złość i zapewniać o naturalności tych reakcji. Rodzice dzieci doświadczających zespołu stresu pourazowego najlepiej pomogą swoim pociechom dając im czas na dostosowanie się do rzeczywistości po traumie, będąc szczególnie czułymi i wrażliwymi na potrzeby i nastroje.
Dzieci mogą chcieć opowiedzieć o traumatycznym wydarzeniu malując lub pisząc o nim, co też może przynieść ulgę. Pomocna może okazać się grupa wsparcia, gdzie spotykają się osoby mające podobne doświadczenia. Należy być szczególnie uważnym na myśli samobójcze i próby samookaleczenia się. Dzieci w reakcji na traumatyczne wydarzenie mogą przejawiać trochę bardziej dziecinne zachowania np.: znów spać przy zapalonym świetle i przychodzić w nocy do łóżka rodziców. Pozwólmy im na to i nie krytykujmy, dajmy tyle czułości ile potrzebują.
