Motoryka to całokształt sprawności ruchowej i fizycznej u ludzi. Wiąże się z większością naszych aktywności, a każdy gest jest połączony z pracą mózgu, który angażuje odpowiednie mięśnie. Jeśli z jakiś powodów pojawiają się zakłócenia między tymi powiązaniami, można mówić o zaburzeniach funkcji motorycznych.
Za bieganie, skakanie i jazdę na rowerze odpowiada motoryka duża, która dotyczy całego ciała. Motoryka mała koncentruje się na rękach, ich szybkości oraz precyzji. Sprawność ruchowa, w podobnym stopniu co zdolności intelektualne, rzutuje na powodzenia szkolne i potrzebna jest nie tylko na zajęciach plastycznych, technicznych czy fizycznych, ale również przy czytaniu oraz pisaniu.
Maluchy z zaburzeniami motorycznymi rozwijają się sprawnościowo nieprawidłowo do swojego wieku, ich ruchy są niezgrabne, niezręczne.
Takie czynności jak ubieranie się, czy zabiegi higieniczne przynoszą dużo trudności, więc z opóźnieniem pojawiają się sukcesy w samoobsłudze. Codzienne zadania wykonywane są wolno i niezręcznie, maluchy są bierne, niesamodzielne, przez co bywają posądzane o lenistwo.
Dziecko często upuszcza przedmioty lub przypadkowo wpada na nie, nieumyślnie psuje zabawki. Unika zabaw związanych ze skakaniem czy rzucaniem gdyż złożone ruchy sprawiają mu problem. Niechętnie rysuje i maluje, źle wycina, a prace plastyczne są niedbale wykonane, wygniecione. Podczas rysowania nacisk na kredkę jest tak silny, że dochodzi do ich złamania. Trzymanie długopisu sprawia kłopot, przez co pismo jest nieczytelne, a zeszyty niechlujne i pomazane. W czasie dyktand i kartkówek dziecko pracuje wolniej, pozostając w tyle. Motoryka rzutuje także na mówienie, młody człowiek nie potrafi prawidłowo wypowiedzieć niektórych głosek, słów.
Rozwijaniu motoryki dużej służy rekreacja na świeżym powietrzu, zabawy rzutne, gry ze skakanką, przeciąganie liny, chodzenie po kładce.
Zawody z partnerami o podobnych możliwościach ruchowych budzą właściwą motywację i zapobiegają negatywnym ocenom rówieśników. Pomocne są ćwiczenia typowo gimnastyczne wyprosty, równoważnia, chodzenie na rękach, skoki, ćwiczenia tułowia, skłony i skręty. Zwykła piłka pozwala na szereg rozwijających aktywności jak toczenie, strzelanie, podrzuty, dmuchanie. W domu przy akompaniamencie muzyki można zachęcić dziecko do swobodnej ekspresji ruchowej i zabawy kształtujące orientację w schemacie ciała.
Ćwiczenia usprawniające motorykę małą można rozpocząć już u najmłodszych dzieci…
Warto zaopatrzyć się w duże arkusze papieru, flamastry, kredki albo farby i pozwolić maluchom na swobodne zamalowywanie dużych powierzchni bądź zamalowywanie obrazków w kolorowankach. Równie efektywne może być obrysowywanie szablonów, kalkowanie obrazków, wycinanie prostych kształtów.
Na stole można rozsypać pieniążki, guziki i ziarna, a potem poprosić dziecko o posegregowanie przedmiotów do odrębnych słoików.
Trudniejsza wersja tego ćwiczenia zakłada użycie pęsety. Dziewczynki szczególnie lubią nawlekanie koralików oraz przewlekanie tasiemek, natomiast chłopcy gry z nutką rywalizacji, rzucanie woreczków na odległość, toczenie piłki do dołka. Inne pomocne gadżety to plastelina, modelina, stempelki, piłeczki, balony, patyczki, a pomysły ogranicza jedynie wyobraźnia rodziców.
Nawet codzienne czynności – takie jak strząsanie wody z umytych dłoni czy sprzątanie pokoju poprzez wrzucanie zabawek do koszy i skrzyń – mogą być pomocnymi, rozwijającymi ćwiczeniami.
