Zaburzenia zachowania są jednym z najczęściej występujących zaburzeń wieku dziecięcego. Wśród nich wyróżnia się opozycyjno – buntownicze wobec świata i najbliższego otoczenia. Czym się przejawia to zaburzenie? Jak je rozpoznać?
Zaburzenia zachowania rozpoznawane są u dzieci i młodzieży wtedy, gdy w powtarzalny sposób przekraczają normy społeczne, łamią prawo lub gwałcą podstawowe prawa innych osób. Aby móc dokonać diagnozy zaburzenia zachowania u dziecka niezbędna jest wnikliwa obserwacja i analiza objawów. Młody człowiek w odczuciu otoczenia jest niezwykle trudny. Często wybucha złością trudną do opanowania i nie spełnia reguł stawianych mu przez otoczenie, które są adekwatne do jego wieku. Dziecko z zaburzeniem zachowania często i bez skrupułów oskarża innych za swoje pomyłki i niewłaściwe zachowania. Często ma łatkę złośliwego i mściwego.
Wśród kryteriów diagnostycznych wymieniana jest również kłamliwość, z której dziecko uzyskuje jakieś dobra lub też unika obowiązków. Zdarza się również, że inicjuje bójki, podczas których może sięgnąć po broń jak np. cegłę czy nóż. U dzieci z zaburzeniami zachowania można zaobserwować także przejawy znęcania się nad innymi osobami lub zwierzętami, świadome próby niszczenia czyjegoś dobra, udział w rozbojach i kradzieżach, częste wagary i ucieczki z domu. Aby móc postawić diagnozę zaburzenia opozycyjno – buntowniczego objawy muszą występować co najmniej na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy.
Rozpoznania zaburzenia dokonuje się na podstawie obserwacji dziecka i rozmowy z nim, ale i szczegółowego wywiadu z rodzicami, opiekunami czy nauczycielami. Wnikliwość diagnostyczna pozwala na wykluczenie innych zaburzeń zachowania, a lekarska zaburzeń na tle neurologicznym. Zastanawiając się nad przyczyną zaburzeń opozycyjno – buntowniczych należy wspomnieć o czynnikach biologicznych, a w nich np. o nieprawidłowej budowie anatomicznej mózgu czy działaniu neuroprzekaźników. Wymienia się także czynniki psychospołeczne, np. zaniedbywanie czy surowe wychowanie lub inne czynniki psychospołeczne.
Po postawieniu diagnozy zaburzenia opozycyjno – buntowniczego należy podjąć terapię. Zostanie ona zaplanowana najlepiej do potrzeb danego dziecka. Najczęściej oparta jest o współpracę z rodzicami i nauczycielami. Wspomagana psychoedukacją i warsztatami umiejętności rodzicielskich. Niezbędna jest także terapia indywidualna dziecka, treningi choćby radzenia sobie z agresją czy umiejętności społecznych. Terapeuta może także zaproponować terapię rodzinną, która pozwoli rodzinie wypracować lepsze sposoby wzajemnej komunikacji czy relacji. Zdarza się także, że pomocnym narzędziem leczenia jest farmakoterapia, której stosowanie odbywa się przy ścisłej współpracy z lekarzem.