Choć sprawne posługiwanie się nożyczkami wydaje się dorosłym proste i oczywiste, dla małego dziecka stanowi nie lada wyzwanie. Musi nauczyć się je otwierać i zamykać, ustawiać narzędzie prostopadle do papieru, opanować i skoordynować ruchy przesuwne do przodu jedną ręką, przy jednoczesnym przytrzymywaniu i obracaniu papieru drugą.
Wycinanie wpływa pozytywnie na rozwój małej motoryki, koordynacji ręka-oko oraz integracji bilateralnej. Dlatego warto rozpocząć przygodę z nożyczkami około trzeciego roku życia dziecka.
*Początkowo zalecam używanie nożyczek dla dzieci z metalowymi, zaokrąglonymi ostrzami.
*Najpierw nauczcie dziecko właściwego chwytu. Dla ułatwienia możecie oznaczyć oczko nożyczek na kciuk, np. dowiązać krótką wstążeczkę lub okleić je paseczkiem kolorowej taśmy.
*Zwróćcie uwagę, którą rękę dziecko preferuje, w razie potrzeby kupcie nożyczki dla leworęcznych.
*Zadbajcie o bezpieczne posługiwanie się narzędziem. Wyjaśnijcie, do czego służy, zademonstrujcie, jak działa. Pokażcie, jak bezpiecznie ciąć w kierunku „od siebie”, jak je przenosić (w dłoni zaciśniętej na ostrzu zwróconym do dołu), nie pozwalajcie biegać z nożyczkami, przechowujcie je w miejscu niedostępnym dla dziecka, ale pod ręką, aby były dostępne „na żądanie”, nigdy nie pozostawiajcie dziecka bez nadzoru podczas zabawy w wycinanki.
*Aby pierwsze wrażenia były pozytywne, wybierzcie papier odpowiedniej twardości. Polecam papier kolorowy lub papier kserograficzny. Źle dobrany papier może utrudnić działanie. Zbyt cienki, tj. gładka bibuła, będzie się marszczyć, miąć i opadać, zbyt twardy, tj. karton, będzie stawiał zbyt duży opór.
Proponuję naukę wycinania wg następującego planu:
1. Zabawa w „jest ok”.
Pokażcie dziecku gest i wyjaśnijcie, co oznacza. Pobawcie się. Np. wymieniajcie różne potrawy i pokazujcie gest w górę lub w dół. Zabawa przygotuje dziecko do trzymania kciuka w górę przy wycinaniu.
2. Zabawy z klamerkami.
Bawcie się w przypinanie klamerek. Dziecko poćwiczy ruch między kciukiem a pozostałymi palcami.
3. Ćwiczenie właściwego chwytu nożyczek.
4. Ćwiczenie otwierania i zamykania nożyczek „na sucho”.
5. Ćwiczenie cięcia w powietrzu.
6. Ćwiczenie ustawiania ostrza nożyczek prostopadle do papieru.
7. Odcinanie kawałków papieru.
Przygotuj paski papieru szerokości ok. 3 cm i podziel poprzecznymi kreskami na „okienka”. Dziecko jednym ruchem odcina każdy kawałek papieru.
8. Cięcie papieru po linii prostej.
Kartkę papieru formatu A4 potnij w poprzek na paski szerokości ok 4 cm. narysuj na nich wyraźne linie proste. Dziecko tnie papier po wyznaczonej linii. Wyznacz linie za pomocą oddalonych od siebie kropek. Dziecko tnie „po kropkach”.
9. Nacinanie papieru.
Pasek papieru szerokości ok. 4 cm podziel wyraźną linią wzdłuż na połowę. Dziecko nacina papier prostopadle do linii, która wyznacza granicę cięcia. Przygotuj kartkę papieru formatu A5. Dziecko nacina brzegi kartki dookoła w kierunku do środka.
10. Cięcie papieru po linii falistej.
Na paskach papieru narysuj szerokie, łagodne fale. Dziecko tnie po wyznaczonej linii.
11. Cięcie po łuku.
Przy brzegach kartki narysuj oddalone od siebie półokręgi. Dziecko wycina fragmenty papieru, tnąc po łuku.
12. Wycinanie prostych kształtów.
Na kartce formatu A5 narysuj trójkąt, którego podstawę stanowi dłuższy brzeg kartki. Zaznacz wierzchołki kropkami. Dziecko tnie od kropki do kropki. Powtórz to samo z kwadratem lub prostokątem.
13. Wycinanie koła.
Na kartce formatu A5 narysuj koło styczne z brzegiem kartki papieru (możesz zaznaczyć to miejsce kropką) lub połącz je z nim linią prostą, żeby ułatwić start. Dziecko wycina po okręgu.
14.Wycinanie kształtów.
Zacznijcie od dużych, prostych i wyraźnych kształtów. Stopniowo przechodźcie do mniejszych, bardziej skomplikowanych.
*Pamiętajcie, że powyższe działania powinny być przede wszystkim dobrą zabawą. Równolegle do podanych ćwiczeń inicjujcie „swobodne” cięcie różnych materiałów: wałeczków plasteliny, plastikowych rurek, świeżych liści, pędów zielonej cebulki, liści sałaty, sznureczków i wstążeczek, kawałków tkanin, oraz papieru. Stopniowo włączajcie różne jego rodzaje; gazetowy, pakowy, prezentowy, folię aluminiową, bibułę, cienką tekturkę itp.
*Powtarzajcie ćwiczenia wielokrotnie.
*Dziecko może wycinać dopóki się nie zmęczy lub nie znudzi.
*Zaczynajcie od dużych, prostych kształtów.
*Nie wyręczajcie dzieci, same poradzą sobie najlepiej, jak potrafią.
*Zgromadźcie pierwsze wycięte kawałki papieru i naklejcie na kartkę w dowolny sposób. Powstanie pamiątkowy kolaż.
*Bądźcie cierpliwi. Nie ponaglajcie. Każde dziecko posiada własne tempo rozwoju. Nauka wycinania to proces, nie wyścig.
Mam nadzieję, że powyższe rady pomogą dzieciom opanować umiejętność wycinania, którą będą chętnie doskonalić podczas działań plastycznych.
Beata En – ekspert w dziedzinie edukacji plastycznej dziecka, autorka popularnego bloga http://kreatywnepraceplastyczne.blogspot.co.uk/. Propaguje twórczą edukację plastyczną dzieci oraz kreatywność przez sztukę. Prowadzi wykłady i nowatorskie warsztaty plastyczno-kreatywne dla nauczycielek przedszkoli i edukacji wczesnoszkolnej, pedagogów, rodziców.
Więcej o autorce:
http://kreatywnepraceplastyczne.blogspot.co.uk/p/o-mnie.html
https://www.facebook.com/kreatywnepraceplastyczne/
