Orzechy są cennym składnikiem diety, a nawet ich niewielka ilość zjadana regularnie wzbogaci dietę dziecka o cenne minerały takie jak wapń, cynk, magnez, żelazo, witaminy z grupy B, a także błonnik i nienasycone kwasy tłuszczowe. Niestety to też jeden z najsilniejszych alergenów, więc czy można je bezpiecznie podawać małym dzieciom?
Według wytycznych specjalistów od żywienia, dieta dziecka powinna dostarczać tłuszczów na poziomie 30-35 proc. dziennego zapotrzebowania. Źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych są ryby, orzechy, ziarna, awokado czy dobrej jakości oleje, np. lniany. Są ważne, ponieważ zapewniają prawidłowy rozwój centralnego układu nerwowego. Niestety orzechy wywołują najsilniejsze reakcje alergiczne ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie, a wśród nich najczęściej uczulają orzechy arachidowe (w Stanach Zjednoczonych) oraz laskowe (w Polsce).
Jeszcze do niedawna uważano, że ze względu na właściwości alergizujące, orzechy powinny być wprowadzane do diety dziecka dopiero po drugim, a nawet po trzecim roku życia. Takim wytycznym sprzeciwiają się najnowsze zalecenia w tym Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, które mówią, że aby zapobiec alergii – podobnie jak w przypadku glutenu – należy wprowadzać orzechy do diety dziecka najlepiej już w okresie niemowlęctwa (nawet po 6. miesiącu życia). Naukowcy udowodnili, że opóźnione wprowadzanie danego pokarmu do diety dziecka, np. orzechów, nie zabezpiecza dziecka przed alergią, a dzieje się wręcz odwrotnie – wczesne wprowadzenie danego pokarmu do diety dziecka i częsta ekspozycja na jego małe ilości, zmniejsza ryzyko alergii na niego w późniejszym wieku. Potwierdzają to badania naukowe. W Wielkiej Brytanii przeprowadzono badania, podczas których 640 niemowlaków w wieku 4-11 miesięcy podzielono na dwie grupy – jednej w pierwszych latach życia nie podawano orzechów, drugiej serwowano je trzy razy w tygodniu. Gdy dzieciaki skończyły 5 lat, poddano je testom alergicznym – wyniki mówią same za siebie. Jedynie u 2% dzieci, do których diety włączono orzechy przed ukończeniem pierwszego roku życia, rozwinęła się alergia pokarmowa na te produkty, z kolei u ich rówieśników, którzy nie jadali orzechów, ten odsetek wyniósł aż 14%.
Jak wprowadzać orzechy do diety małego dziecka? Rozszerzanie diety dziecka zawsze rozpoczynamy od typowych produktów dla naszej kuchni, jak marchewka, ziemniak, dynia czy jabłko. Następnie podajemy dziecku kaszki, jajko, mięso. Jeżeli dziecko je już warzywa, owoce, ryby, strączki i nie ma po nich żadnych niepokojących reakcji, to możemy spróbować w następnej kolejności wprowadzić orzechy. Jeśli orzechy znajdują się w menu naszej rodziny, dziecko nie jest alergikiem, mama w ciąży jadała je często, to nie ma potrzeby czekać aż dziecko skończy 2 czy 3 lata.
U dzieci ze stwierdzoną alergią, szczególnie na jajko lub silną postacią alergii skórnej, podawanie orzechów nie musi być odwleczone w czasie, ale powinno się odbyć z zachowaniem środków ostrożności, a najlepiej pod kontrolą lekarza i po wcześniejszym wykonaniem testów w kierunku alergii na orzechy.
Jak podawać orzechy dzieciom
Małym dzieciom nie podajemy orzechów w całości ze względu na ryzyko zadławienia. Orzechy mielimy w młynku do kawy i wykorzystujemy jako posypkę, np. do kasz śniadaniowych. Z orzechów można też samodzielnie wykonać masło orzechowe lub domową nutellę. Produkty domowej roboty będą zrobione ze składników bezpiecznych dla dziecka, ponieważ to, co oferują sklepy, obok orzechów ziemnych zawiera w swoim składzie olej palmowy oraz sól i cukier, a tych produktów przy komponowaniu posiłków dla dzieci powinniśmy się wystrzegać. Migdały oraz orzechy, np. nerkowca to świetna baza do produkcji domowego mleka, które może się znaleźć w diecie dziecka już od czwartego miesiąca życia.
Nie ma jednej recepty na to, od kiedy dzieci mogą zjadać orzechy w całości. Jeśli dziecko dobrze radzi sobie z gryzieniem, rozdrabnianiem i żuciem pokarmów w kawałkach, to podajemy mu coraz to twardsze konsystencje. Dla jednego ta gotowość będzie w wieku 2 lat, dla innego – 5 lat.
Podając dzieciom orzechy pamiętajmy, że to zdrowie również dla dorosłych. Badania prowadzone przez dekadę na Uniwersytecie Maastricht potwierdzają, że wśród osób jedzących przynajmniej 10g orzechów dziennie (garść) ryzyko przedwczesnej śmierci było mniejsze o 23%.
Domowa nutella
Składniki:
• ¾ szklanki orzechów włoskich
• 2 czubate łyżki kakao
• 1/4 szklanki wody
• Pół szklanki daktyli
• łyżka oleju kokosowego
Przygotowanie:
Orzechy prażymy na patelni. Daktyle gotujemy w szklance wody. Odcedzamy i wszystkie składniki wkładamy do dobrego blendera. Miksujemy na gładką masę.
