Ekstrakcja, uwodornienie czy rafinacja to procesy, które powodują, że zdrowe z natury tłuszcze roślinne nie tylko tracą swoje pozytywne właściwości, ale mogą też oddziaływać niekorzystnie na zdrowie. To dlatego coraz większą popularnością cieszą się oleje tłoczone na zimno, które są nie tylko źródłem zdrowego tłuszczu, ale mają też wiele innych prozdrowotnych zalet.
W latach 80. XX w. pojawiły się doniesienia naukowe na temat szkodliwości tłuszczów zwierzęcych, więc wprowadzono do powszechnego użytku i masowo upowszechniano tłuszcze roślinne jako zdrowsze i zaczęto sięgać po oleje oraz margaryny.
Niestety niektóre procesy produkcyjne zmieniają właściwości tłuszczów roślinnych na niekorzystne. Takie procesy to ekstrakcja, polegająca na pozyskiwaniu tłuszczu za pomocą chemicznych rozpuszczalników; uwodornienie, w wyniku którego produkowane są margaryny oraz rafinacja. Ta ostatnia polega na wielostopniowym oddziaływaniu na olej temperaturą, wodą i chemikaliami. W trakcie rafinacji olej traci bezpowrotnie białko, błonnik, witaminy i minerały. A zyskuje? No cóż, z pewnością pożądany kolor, zapach, smak i konsystencję oraz pozostałości przeprowadzonych procesów technologicznych. Na całym etapie produkcji poddawany jest ekstrakcji (przy zastosowaniu rozpuszczalników), destylacji (w celu usunięcia rozpuszczalnika), odśluzowaniu, odkwaszaniu, odbarwianiu i odwadnianiu.
Dlatego też coraz bardzie popularne stają się oleje roślinne tłoczone na zimno, które, jeśli są odpowiednio produkowane z wysokiej jakości surowców, są znakomitym źródłem tłuszczu oraz innych cennych składników.
Jak powstaje olej nierafinowany?
Do produkcji oleju, który będzie zawierał najcenniejsze dla zdrowia kwasy tłuszczowe, witaminy, enzymy, lecytynę i mikroelementy, musi zostać użyte wysokiej jakości ziarno. To właśnie ono jest najdroższym elementem produkcji nierafinowanych olejów. Tłoczenie na zimno to nieskomplikowany proces w którym ziarno poddawane jest prasie tylko jeden raz. W wyniku takiego działania powstaje olej, w którym zostają zachowane wszystkie składniki mineralne. Następnie olej zostaje rozlany do opakowań i w takiej formie trafia do odbiorców. Kupując oleje tłoczone na zimno, trzeba wybierać godnych zaufania producentów, ponieważ proces ich produkcji, transportu i przechowywania, ma ogromny wpływ na jakość produktu.
Wystarczy, że będzie źle przechowywany czy też transportowany i tracimy to, co w nim najlepsze.
Korzyści z olejów tłoczonych na zimno
Wysokiej jakości, nieoczyszczone, tłoczone na zimno oleje roślinne są doskonałym i bardzo cennym źródłem Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT), których organizm ludzki nie może sam wytworzyć, a które muszą być dostarczone z pożywieniem. Szeroko zakrojone badania wykazały, że wiele powszechnych chorób jest związanych z brakiem lub nierównowagą konkretnych kwasów tłuszczowych w organizmie. Przy diecie bogatej w nienasycone kwasy tłuszczowe dbamy o silny system odpornościowy i zdrowo wyglądającą skórę.
We współczesnej diecie dzieci i dorosłych brakuje niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, a zwłaszcza kwasów omega-6 i omega-3. Istotny wpływ na zdrowie ma stosunek kwasów omega-6 do omega-3 w diecie. Uważa się, że stosunek tłuszczów omega-6 do omega-3 powinien wynosić 2:1, a zwykle jest on zbyt duży, co ma związek z nadmiernym spożyciem produktów bogatych w kwasy omega-6. Dlatego też koniecznie należy dbać o to, by tłuszcze, które spożywamy, były tymi, których nasz organizm potrzebuje, a nie takimi, które wyrządzają mu szkodę. Oleje tłoczone na zimno to doskonałe rozwiązanie dla wszystkich, którzy przykładają wagę do swojego sposobu odżywiania.
Jak spożywać?
Oleje tłoczone na zimno mogą być spożywane jako:
• dodatek do past kanapkowych, sałatek, surówek, kasz (dla smaku, w niewielkiej ilości);
• dodatek w diecie dziecka (dzieci potrzebują nieco więcej tłuszczu w diecie niż dorośli);
• dodatek do dipów, sosów;
• dodatek do każdego lekko ciepłego dania (już na talerzu).
Olej dla każdego
Oleje tłoczone na zimno cieszą się coraz większą popularnością i dostępnością. Możemy dzisiaj wybrać olej w zależności od preferencji smakowych czy potrzeb zdrowotnych. Na rynku dostępne są, m.in. olej lniany, z czarnuszki, z wiesiołka, z ostropestu, rzepakowy, ze słonecznika, dyni, konopi.
Wśród oferowanych olejów najbardziej popularnych jest olej lniany. To dlatego, że wśród wszystkich dostępnych olejów jest najbogatszym roślinnym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3. Kupując go i przechowując trzeba pamiętać, że olej lniany nie radzi sobie z wysokimi temperaturami i światłem.
Do popularyzacji tego oleju przyczyniła się dr Johanna Budwig, która w połowie dwudziestego wieku opracowała słynną dietę zwalczającą raka, choroby serca, cukrzycę typu II, zapalenie stawów i innych chorób zapalnych. Podstawą diety jest pasta twarogowa na bazie oleju lnianego.
Olej z czarnuszki to specyfik leczący znany już w starożytnym Egipcie. Stosowany w medycynie tradycyjnej Bliskiego Wschodu i Azji wspomaga walkę z wieloma schorzeniami skóry i infekcjami dróg oddechowych. Przez bogactwo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych jest zalecany przy obniżonej odporności organizmu oraz infekcjach dróg oddechowych. Olej z czarnuszki ma silne działanie antybakteryjne, antywirusowe, przeciwgrzybicze. Jest stosowany w zwalczaniu pasożytów przewodu pokarmowego.
Olej z pestek dyni, włączony do diety, niesie wiele korzyści dla zdrowia i urody, dzięki zawartości przeciwutleniaczy.
Olej z konopi, tłoczony na zimno, ma doskonały stosunek wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 6 do omega 3 (3:1). W codziennej diecie pozytywnie wpłynie na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi.
Olej rzepakowy charakteryzuje się neutralnym smakiem i zapachem, dzięki czemu jest tak popularny w każdej kuchni. Chociaż tłoczony na zimno nadaje się również do smażenia i duszenia. Spożywany regularnie, przeciwdziała chorobom serca, układu krążenia i miażdżycy. Reguluje przemianę materii, korzystnie wpływa na wzrok i mózg. Wspomaga leczenie łuszczycy i zapalenia stawów.
Olej z wiesiołka to najbogatsze naturalne źródło witaminy F. Polecany jest odchudzającym się, ponieważ przyspiesza spalanie tłuszczów, usprawnia trawienie i wspomaga metabolizm. Zapobiega też otłuszczaniu wątroby i działa odtruwająco na organizm.
Jak wybrać najlepszy olej?
• szukaj oleju z napisem „nierafinowany” lub „tłoczony na zimno”;
• olej tłoczony na zimno powinien być przechowywany w ciemnej, szklanej butelce w lodówce;
• gorzki smak oleju i nieprzyjemny zapach świadczy o jełczeniu;
• przed zakupem należy sprawdzić datę tłoczenia;
• najlepszy sposób przechowywania olejów to niskie temperatury w lodówce, maksymalna to 18 stopni;
• oleje tłoczone na zimno stosujemy wyłącznie na zimno, polewając potrawy bezpośrednio przed spożyciem.
