Często słyszymy o tym, jak ważne jest dla dziecka karmienie piersią. Co jednak mają zrobić kobiety, które nie mogą lub nie chcą karmić naturalnie?
Alternatywą jest mleko modyfikowane. Z psychologicznego punktu widzenia dla dziecka nie ma znaczenia, kto i w jaki sposób je karmi. Badania wykazały bowiem, że nie chodzi jedynie o zaspokajanie głodu, ale także o kontakt fizyczny. Zarówno rodzic z butelką, jak i matka podająca niemowlakowi pierś mają takie same szanse na nawiązanie z nim więzi.
Karmienie jest formą intymnego kontaktu, w którym główną rolę odgrywa zmysł dotyku. Jest on najważniejszy w pierwszych miesiącach życia – służy poznawaniu otoczenia i własnego ciała (to dlatego niemowlęta wkładają stópki i rączki do buzi). Dotyk przybiera wiele form, to np. przytulanie, głaskanie, ubieranie, łaskotanie, trzymanie za rękę, masowanie czy kąpanie. Choć wydaje się to banalne, warto zastanowić się, czy dostarczamy dziecku wystarczająco dużo bliskości. Dzieci, które czują się kochane, mają w przyszłości mniejsze problemy z relacjami społecznymi, są bardziej otwarte i asertywne, cechuje je wyższa samoocena. U tych z deficytem dotyku mogą pojawić się problemy z okazywaniem emocji, stres, lęk.
Noś, głaszcz, przytulaj
• Poprzez kontakt fizyczny budujemy relację z dzieckiem.
• Wspomaga rozwój i koordynację wzrokowo-ruchową.
• Stymuluje powstanie nowych połączeń nerwowych, które wpływają na rozwój inteligencji.
• Uczy niemowlę własnego ciała.
• Zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa, które jest podstawą do prawidłowego rozwoju osobowości.
• Masowanie pomaga dziecku rozluźnić się i wyciszyć.
• Stymuluje prawidłowy rozwój aparatu mowy.
• Noszenie dziecka i przytulanie wpływa na pracę układu trawiennego i eliminuje kolki oraz zaparcia.
• Dzieci często przytulane są zdrowsze, mają prawidłowy przyrost masy ciała i lepiej sypiają w nocy.
Rodzaje dotyku
Pierwszy to tak zwany dotyk obronny. Informuje nas o tym, że zostaliśmy dotknięci, i definiuje sytuację jako bezpieczną lub zagrażającą. Drugi rodzaj, różnicujący, informuje nas o miejscu dotyku i przedmiocie lub osobie, którą czujemy. Proces odbierania wrażeń dotykowych jest szybki i ważny dla naszego poczucia bezpieczeństwa. Badania wykazały, że zmysł dotyku jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania nie tylko w wymiarze psychicznym, ale też fizycznym. Częste przytulanie zalecane jest przez lekarzy u wcześniaków, ponieważ wpływa na polepszenie funkcjonowania układu odpornościowego, wspomaga rozwój oraz wzrost.
Gdy u dzieci pojawiają się problemy związane z obszarem dotyku, stosuje się m.in. stymulację systemu taktylnego (patrz poniżej). Jest to metoda terapeutyczna, wykorzystywana głównie w rehabilitacji dzieci z różnymi problemami rozwojowymi. Jednak coraz częściej używa się jej również do wspomagania rozwoju dzieci zdrowych. Skutkiem takich zabiegów jest m.in. polepszenie samopoczucia dziecka, poprawa koncentracji i uwagi. Są to proste ćwiczenia, które dostarczają odpowiednią, kontrolowaną ilość bodźców dotykowych, stymulujących układ nerwowy malucha. Możemy je wykonywać również w domu poprzez np. głaskanie i masowanie różnych części ciała przy przewijaniu, przytulanie do piersi, dotykanie dziecka i utrzymywanie kontaktu wzrokowego lub masaż.
Jak wykonać stymulację taktylną?
Zrób dziecku masaż, przestrzegając kilku zasad:
• Na początku opowiedz o tym, co będziesz robić.
• Dotykaj je delikatnie ciepłymi dłońmi.
• Ręce powinny wykonywać stanowcze, ale delikatne i rytmiczne ruchy.
• Podczas masażu utrzymuj kontakt wzrokowy z maluchem, opowiadając mu jednocześnie o tym, co robisz, jakich części ciała dotykasz.
• Taki masaż zaleca się wykonywać raz dziennie o stałej porze, np. przed kąpielą.
Pamiętajmy, że bez względu na rodzaj dotyku, trzeba go po prostu okazywać dzieciom codziennie. Przytulane, głaskane, łaskotane dziecko będzie lepiej się rozwijało, zacznie szybciej mówić, będzie asertywniejsze i łatwiej nawiąże kontakty z rówieśnikami. Jednak przede wszystkim będzie czuło się kochane, ważne i wartościowe.