Deformacje uszu mogą przez jakiś czas nie sprawiać dziecku żadnych problemów – maluch w początkowym okresie życia po prostu nie będzie zwracał na nie uwagi. Zwykle dopiero dzieci spotykane w przedszkolu czy szkole uświadamiają mu, że jego wygląd odbiega od przyjętych ogólnie norm.
W obliczu stresu wynikającego z zaczepek albo wykluczenia z grupy rówieśniczej, leczenie operacyjne wrodzonych deformacji uszu u dziecka wydaje się raczej koniecznością, niż fanaberią.
Na powstawanie wad rozwojowych uszu mają wpływ różne czynniki: uwarunkowania genetyczne, okoliczności działające na zarodek w łonie matki do 8. tygodnia rozwoju (np. choroby wirusowe, niektóre leki albo oddziaływanie promieniowania jonizującego) lub przyczyny doświadczone później, już w okresie płodowym. Wady mogą dotyczyć ucha wewnętrznego i środkowego – wymagają wówczas szybkiego rozpoznania i leczenia, gdyż tylko ono jest w stanie zapewnić dziecku prawidłowy rozwój słuchu i mowy. Do wad rozwojowych zalicza się także deformacje ucha zewnętrznego, które co prawda nie powodują upośledzenia słuchu ani opóźnienia rozwoju mowy, ale są przyczyną wielu innych poważnych problemów. Brak akceptacji, a w niektórych przypadkach nawet przemoc ze strony rówieśników, spowodowana nieco innym wyglądem, może wywoływać u dzieci z deformacjami uszu ogromny stres, obniżenie samooceny i izolację społeczną.
Statystyki wskazują, że jedną z najczęściej występujących wrodzonych deformacji okolic głowy są odstające uszy – problem dotyczy około 5 proc. populacji. Powodem kłopotliwego defektu jest w połowie przypadków płaski fałd grobelki, powodujący „zwijanie się” ucha do przodu. Zdarza się, że uszy odstają ze względu na zbyt dużą muszlę, która oddala obrąbek małżowiny od czaszki, albo wskutek występowania tzw. guzka Darwina (czyli rodzaju wyniosłości na obrąbku). Ostatnia z wymienionych przyczyn należy do występujących rzadko, podobnie jak tzw. ucho „zwinięte” albo „filiżankowe”, ucho zwisające czy ucho Machiavellego i ucho satyra. W jaki sposób można leczyć tego rodzaju deformacje dowiesz się również tutaj.
Metody leczenia wrodzonych deformacji uszu
Sposobem na wyeliminowanie deformacji w postaci odstających uszu jest ich chirurgiczna korekcja, czyli otoplastyka. Oczywiście mogą poddać się jej również dorośli, ale jak w wypowiedzi dla portalu wyborcza.pl zaznaczał dr n. med. Tadeusz Witwicki, specjalista chirurgii ogólnej i plastycznej, zabieg ten stanowi nawet 90 proc. operacji wykonywanych u dzieci. W ich przypadku ważne jest, by odpowiednio dobrać moment przeprowadzenia otoplastyki – uwzględnić należy nie tylko czynniki społeczne, jak pójście małego pacjenta do nowej szkoły, ale przede wszystkim proces naturalnego wzrostu małżowiny. U dzieci w wieku 7-8 lat ucho osiąga około 80 proc. swojego potencjalnego rozmiaru, dlatego operacja najczęściej jest wykonywana u pacjentów między 7. a 14. rokiem życia.
Istnieje ponad 200 metod chirurgicznej korekcji odstających uszu, które podzielić można ze względu na różnice występujące na trzech etapach: odtworzenia grobelki małżowiny, poprawy wady muszli oraz pozycji płatka małżowiny usznej.
By odtworzyć fałd grobelkowy, lekarz może naciąć chrząstkę małżowiny lub wykorzystać mocowanie przy użyciu szwów (albo zastosować kombinację tych dwóch sposobów). Ten typ operacji da się wykonać techniką szwów materacowych według Mustarde’a, techniką Converse’a bądź metodą Weerda, by wymienić tylko niektóre spośród bardziej popularnych. Z kolei, by zmniejszyć małżowinę uszną lub jej muszlę, specjaliści stosują metody polegające na wycięciu chrząstki, nacięciu jej lub osłabieniu jej struktury.
Istnieje także nieinwazyjna metoda korekcji odstających uszu, która stanowi alternatywę dla zabiegów chirurgicznych. Mowa o metodzie Auri, która jest stosowana u dzieci na takim etapie rozwoju, na którym chrząstka małżowiny charakteryzuje się jeszcze dużą sprężystością i elastycznością. Do stosowanych w niej narzędzi należą specjalne klipsy, stripy i folia ochronna. Należy jednak zaznaczyć, że jak dotąd nie istnieją wiarygodne wieloletnie badania potwierdzające skuteczność tego sposobu leczenia.
