Pedagogika waldorfska to system edukacji stworzony przez Rudolfa Steinera – znanego austriackiego filozofa i mistyka. Jej podstawowym założeniem jest wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka oraz poszanowanie jego wolności. Placówka wspiera swojego ucznia w jego rozwoju osobistym, pomaga w odkrywaniu pasji i zainteresowań, uczy także samodzielności i odpowiedzialności. Wychowawca w trakcie zajęć stara się rozbudzić w swoich uczniach naturalną potrzebę poznawania i rozumienia świata. W szkole waldorfskiej nauka odbywa się poprzez praktyczne działanie, dużą wagę przywiązuje się do aktywności ruchowej, a także do działań artystycznych. Nauczyciel pełni tutaj istotną rolę – to on wyznacza cele i przekazuje dziecku całą swoją wiedzę. Musi być to osoba charyzmatyczna, która będzie potrafiła poprowadzić uczniów i być dla nich autorytetem.
Dużą wagę w szkole Steinerowskiej przywiązuje się również do zaangażowania rodziców, którzy włączani są w społeczne życie szkoły i biorą aktywny udział w jej wydarzeniach.
Zajęcia w szkole Steinerowskiej
Poszczególne tematy w szkole realizowane są w tzw. epokach. Dzieci przez okres kilku tygodni uczą się na tzw. „lekcji głównej” jednego przedmiotu np. biologii, po czym przechodzą do innego etapu i zmieniany jest temat na np. matematykę. Według pedagogów to właśnie dzięki takiemu rozwiązaniu dzieci lepiej zgłębiaj i zapamiętują dane treści. Do danego materiału wraca się dopiero po kilku miesiącach i uczniowie intensywnie sobie wszystko przypominają. Po „lekcji głównej” przychodzi czas na zajęcia trwające po 45 minut związane z muzyką, językami obcymi, plastyką, matematyką czy gimnastyką. Po południu natomiast rozpoczynają się warsztaty, na których uczniowie majsterkują, pracują w ogrodzie, wykonują różnego rodzaju prace ręczne, gotują, szyją. Charakterystycznym przedmiotem realizowanym w szkole jest eurytmia – zajęcia muzyczno-ruchowe, polegające na odpowiednim poruszaniu się przy muzyce lub wierszach.
W szkole steinerowskiej nie ocenia się dzieci, rodzice na koniec roku otrzymują opisowe świadectwa mające nawet po kilka stron, przedstawiające poszczególne osiągniecia dziecka. Co ciekawe, uczniowie nie korzystają również z podręczników. To nauczyciel kształtuje program i na podstawie własnych obserwacji i aktualnego poziomu rozwoju dziecka tworzy odpowiedni plan, jest odpowiedzialny za przebieg nauki.
Aż do ukończenia przez dziecko 12 lat nauka odbywa się jedynie przez doświadczenia, samodzielne poznawanie, eksperymenty. Na ostatnim etapie edukacji wprowadzane jest nauczanie abstrakcyjne. Program zaczyna przypominać wtedy nieco jego państwową wersję i przygotowuje do np. egzaminu maturalnego. Co dosyć istotne, niemal wszyscy uczniowie ten egzamin z powodzeniem zdają.
Przez ostatni rok nauki w szkole waldorfskiej uczeń przygotowuje pod kierunkiem nauczyciela tzw. „dzieło sztuki”, które prezentuje na forum całej społeczności szkolnej. Opracowywane formy tego zaliczenia są bardzo różne, może to być ciekawa praca plastyczna, nakręcony film, a nawet napisana książka.
Szkoły waldorfskie w Polsce
Takie twórcze podejście do nauki nie spotkało się z wielkim uznaniem w Polsce. Wciąż z dużym sceptycyzmem podchodzimy do tego typu nowości. Od końca lat 80. w naszym kraju powstały zaledwie cztery szkoły waldorfskie (w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Bielsku-Białej), które realizują program pedagogiki Steinerowskiej w mniejszym lub większym zakresie.
Szkoła waldorfska trwa 12 lat i obejmuje swoim zakresem szkołę podstawową i średnią, jednak w Polsce znajdziemy jedynie szkoły podstawowe i gimnazja. Placówki te podlegają pod Kuratorium Oświaty i posiadają miano szkół eksperymentalnych. Nauczyciele mają obowiązek realizowania państwowego programu jednak stosują w tym celu zupełnie inne metody. Dodatkowo, oprócz świadectwa opisowego tworzony jest także drugi dokument z tradycyjnymi ocenami, spełniający standardy Ministerstwa Edukacji.
To rodzice muszą odpowiedzieć sobie na pytanie jaki rodzaj nauczania będzie najlepszy dla ich dziecka. Niewątpliwie pedagogika waldorfska stanowi ciekawą alternatywę, którą z pewnością warto rozważyć.