Dr Bartosz Pawlikowski – dermatolog dziecięcy, pediatra z łódzkiej Kliniki Medevac.
Łysienie to nie tylko problem dorosłych. Około 3% wizyt dzieci w gabinecie lekarskim dotyczy właśnie wypadania włosów. Niezależnie od tego, czy dziecko ma przerzedzenie włosów, czy łysieje całkowicie, utrata włosów zawsze jest przerażająca dla rodziców i bywa stygmatyzująca dla dziecka (docinki rówieśników, odrzucenie). Dobrą wiadomością jest to, że postawienie właściwej diagnozy w większości przypadków utraty włosów pozwala na skutecznie leczenie.
Przyczyny medyczne wypadania włosów u dzieci
Dla większości dzieci w wieku około 26 miesięcy lub nieco starszych cierpiących na wypadanie włosów, przyczyna często może być ustalona i skutecznie leczona przez pediatrę lub dermatologa dziecięcego.
Grzybica skóry owłosionej głowy to zakażenie grzybicze często spotykane u dzieci. Może objawiać się w różny sposób, ale najczęściej jest widoczne jako ogniska drobnopłatowego złuszczania z utratą włosów. Ogniska zmian chorobowych są zwykle okrągłe lub owalne. Włosy mogą być ułamane na powierzchni skóry i wyglądać jak czarne kropki na skórze głowy. Jeśli lekarz podejrzewa grzybicę owłosionej skóry głowy, badanie mikroskopowe lub posiew mykologiczny mogą potwierdzić diagnozę. Leczenie zazwyczaj obejmuje środek przeciwgrzybiczy doustny stosowany przez kilka tygodni oraz szampon przeciwgrzybiczy zawierający np. siarczek selenu lub ketokonazol. Grzybica jest zaraźliwa, dlatego dziecko powinno być izolowane od przedmiotów, które dotykają głowy, takich jak kapelusze, poszewki, maszynki do strzyżenia, lub szczotki.
Łysienie plackowate jest niezakaźną chorobą wywołującą utratę włosów. Obecnie uważa się, iż odpowiedzialny jest za to labilny układ immunologiczny atakujący mieszki włosowe. Chorobę charakteryzuje nagłe pojawienie się okrągłych lub owalnych ognisk łysienia. Mają one gładką, połyskującą powierzchnię.
Chociaż nie ma lekarstwa na łysienie plackowate, leczenie może kontrolować przebieg choroby u niektórych dzieci. Wiele z nich odzyskuje swoje włosy w ciągu roku, chociaż odrost jest nieprzewidywalny i następuje potem ponowna utrata włosów. U około 5% dzieci choroba postępuje do łysienia całkowitego – utrata wszystkich włosów na skórze głowy, brwi, rzęs i owłosienia łonowego. W skrajnych przypadkach może być obecny niedostateczny rozwój gruczołów łojowych oraz kruchość i łamliwość paznokci. Dla młodszych dzieci, leczenie składa się głównie z silnych kortykosteroidów maści lub kremów stosowanych na łyse obszary. Leczenie może obejmować również zastrzyki sterydowe w skórę głowy. Minoxidil jest często stosowany, jako środek wspomagający miejscowe leczenie steroidowe. Antralina stosowane na skórę przez krótki czas może przywrócić wzrost włosów w ciągu 8-12 tygodni.
Trichotillomania jest rodzajem wypadania włosów spowodowanym przez ciągnięcie, wyrywanie, skręcanie lub pocieranie przez dziecko. Utrata włosów jest niepełna i charakteryzuje się ułamaniem włosów na różnej wysokości. Objawy są zazwyczaj widoczne po stronie dominującej ręki. Czynnikiem wywołującym wypadanie włosów może być również zbyt mocne naciąganie włosów przy pleceniu warkocza lub upinaniu kucyka. Trichotillomania może być wywołana przez stres lub lęki w życiu dziecka np. w domu (utrata dziadków, narodziny rodzeństwa, lub rozwód) lub w szkole. Jeśli zauważysz dziecko ciągnące siebie włosy pomocna może być konsultacja psychologa dziecięcego, który ustali czynnik wywołujący stres.
Łysienie telogenowe jest stanem, w którym dziecko nagle ma do czynienia z ciężkim stresem, chorobą lub agresywnym leczeniem (bardzo wysoka gorączka, zabieg w znieczuleniu ogólnym, śmierć bliskiej osoby, ciężkie uszkodzenia ciała lub stosowanie niektórych leków na receptę). Takie czynniki zaburzają normalny cykl wzrostu włosów. Włosy przestają wtedy rosnąć i przedwcześnie przechodzą w fazę spoczynku (zwaną fazą telogenu). Od 6 do 16 tygodni później, włosy nadmiernie wypadają, co prowadzi do częściowego lub całkowitego łysienia. Łysienia telogenowego nie trzeba leczyć, pełny wzrost włosów zwykle powraca w ciągu sześciu miesięcy do roku.
Niedobory diety: Wypadanie włosów może być objawem nieprawidłowości w poziomie niektórych składników odżywczych, w tym:
- Witaminy H, albo biotyny, jednej z witamin kompleksu B, które pomagają organizmowi w konwersji węglowodanów w glukozę paliwa ciała.
- Cynku, niezbędnego minerału uczestniczącego w wielu aspektach metabolizmu komórkowego.
- W niektórych przypadkach wypadanie włosów może być objawem zbyt wysokiego poziomu witaminy A.
Dzięki zdrowej i różnorodnej diecie, większość dzieci obecnie nie ma objawów niedoborów żywieniowych, które prowadzą do utraty włosów. Jednakże, jeśli podejrzewasz taki problem, porozmawiaj z lekarzem zanim podejmiesz decyzję o podaniu suplementów diety.
U niektórych dzieci przyczyną wypadania włosów jest niedoczynność tarczycy. Rozpoznanie niedoczynności tarczycy jest możliwe i łatwe do zdiagnozowania przez badanie krwi i ewentualnie USG tarczycy. Leczenie może obejmować leki normalizujące niedobór hormonów.
Wypadanie włosów noworodkowe jest stanem, w którym noworodki tracą włosy w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia. Włosy noworodkowe są następnie zastąpione przez stałe włosy.
Od 3 do 6 miesiąca życia, wiele dzieci ma łysinę wynikającą z tarcia o materac lub np. o oparcie fotelika samochodowego. Kiedy dziecko zaczyna już siadać, wszelkie utracone włosy powinny odrosnąć.
Istnieje wiele przyczyn utraty włosów u dzieci. Jeśli podejrzewasz, że może być to problem zdrowotny lub masz jakieś obawy co do ilości wypadających włosów, ważne jest, aby zwrócić lekarzowi uwagę na ten objaw. Może być to błahy problem lub poważna choroba początkowo dająca skąpe objawy.
