Dzieci kłamią z różnych powodów. Maluchy mijają się z prawdą często nieświadomie fantazjując i wymyślając przeróżne sytuacje. Starsze dzieci takim postępowaniem pragną uzyskać określony cel, chcą zwrócić na siebie uwagę lub pragną swobody bądź pochwały. Jako rodzice nie do końca wiemy, jak traktować dziecięce kłamstwa. Czy powinniśmy się przejmować zachowaniem pociechy? Jak reagować w takich sytuacjach?
Dlaczego dziecko kłamie?
Dzieci w wieku przedszkolnym nawet nie zdają sobie sprawy z tego, że kłamią i nie widzą różnicy pomiędzy prawdą a fikcją. Dla maluchów drobne kłamstewka i wymyślanie pewnych rzeczy stanowi formę zabawy. Wyobraźnia podpowiada im coraz to nowe nierealne opowieści. To właśnie w tym czasie pojawia się wyimaginowany przyjaciel, który staje się kompanem zabaw naszej pociechy.
Dla starszych dzieci kłamstwo jest najczęściej formą zwrócenia na siebie uwagi. Sygnałem, że coś niedobrego dzieje się w ich życiu. Maluch może nie radzić sobie w szkole, mieć konflikt z kolegami lub przeżywać wewnętrzny bunt związany z dorastaniem. Nastolatek często manipuluje faktami, ponieważ chce pokazać nam swoją niezależność, sprawdza, na ile może sobie pozwolić i testuje naszą wytrzymałość.
Dzieci niejednokrotnie pragną odnieść korzyść, kłamiąc, aby np. uniknąć domowych obowiązków lub nie pójść do szkoły z powodu trudnego testu. W wielu przypadkach pociecha nie jest też w stanie sprostać pewnym oczekiwaniom, dlatego zaczyna oszukiwać.
Jak się zachować?
Reagujmy natychmiast, jeśli tylko zauważymy problem i nie dawajmy naszego przyzwolenia na kłamstwo.
Jeśli zauważyliśmy, że dziecko kłamie, nie krzyczmy na nie. Skupmy się na jego zachowaniu i wytłumaczmy, że kłamstwo nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem. Nawet jeśli pociecha twierdzi, że skłamała w dobrej wierze, wyjaśnijmy, że mijanie się z prawdą niesie za sobą więcej szkody niż pożytku. Dodatkowo, kłamiąc, możemy kogoś, nawet nieumyślnie, skrzywdzić i sprawić przykrość drugiej osobie. Pochwalmy za szczerości i przyznanie się do oszustwa – z pewnością wymagało to wielkiej odwagi.
Zastanówmy się, jakie są przyczyny takiego zachowania. Jeśli odkryjemy, że maluch rozmija się z prawdą zbyt często, być może wysyła nam sygnał, że w jego życiu dzieje się coś złego. Postarajmy się pomóc dziecku i zapewnić, że może na nas liczyć w każdej sytuacji, bez względu na konsekwencje, jakie niesie za sobą dany problem.
Stanowimy przykład i wzór do naśladowania dla pociechy, dlatego nigdy nie uciekajmy się do kłamstwa. Nie możemy na każdym kroku powtarzać, że kłamstwo jest złe, a sami oszukiwać innych. Dobrym przykładem może być tutaj prośba skierowana do malucha, aby odebrał telefon i powiedział, że nie ma nas w domu.
W przypadku małego dziecka koloryzowanie i wymyślanie niecodziennych opowieści nie powinno nas specjalnie martwić. Fantazjowanie jest jednym z etapów rozwoju szkraba i po pewnym czasie dziecko wyrasta z takich zachowań.
Obserwujmy naszą pociechę i z wyczuciem oraz spokojem reagujmy na próby manipulowania faktami. Zawsze starajmy się dowiedzieć, co ma do powiedzenia nasze dziecko i pokażmy, że maluch może nam zaufać, a w razie jakichkolwiek problemów postarajmy się pomóc najlepiej, jak potrafimy.
