Kiedy rodzicom wydaje się, że przyczyna kary jest oczywista, nie poczuwają się do wyjaśnienia jej dziecku. Często na pytania, dotyczące powodu nagany padają odpowiedzi takie jak: „dobrze wiesz, za co”, „nie udawaj” i podobne – sieją one jedynie chaos w głowie dziecka, które nie wie, co w takiej sytuacji zrobić. Tymczasem większość zachowań u dzieci spowodowanych jest chęcią poznania otoczenia i sprawdzenia, jak należy się w nim poruszać. Dzieci nie zawsze zdają sobie sprawę z konsekwencji swojego zachowania, ponieważ uczą się dzięki „próbowaniu” tego, co jest dla nich ciekawe.
Dziecku należy bardzo dokładnie wytłumaczyć, za co zostało ukarane i podać konkretne zachowania, które uważamy za niewłaściwe. Dobrze jest już od razu po zauważeniu negatywnego zachowania powiedzieć dziecku o nim i podać, o jakie konkretnie słowa czy zachowanie nam chodzi. Być może dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, że robi coś źle a po zwróceniu mu uwagi przestanie. Powiedzmy mu, co stanie się, jeśli nie przestanie zachowywać się w dany sposób. Posiadając taką wiedzę, jest przygotowane na to, co może stać się, jeśli nie zmieni swojego postępowania, można więc powiedzieć, że ma szansę samo dokonać wyboru pomiędzy karą lub jej uniknięciem. Najczęściej dzieci chcą nas sprawdzić i specjalnie nie przestają rozrabiać. Dlatego bądźmy słowni i pokażmy, że nie rzucamy słów na wiatr. To wzbudzi szacunek i zaufanie również w innych kwestiach. Dziecko będzie wiedziało, że jeśli coś powiemy czy obiecamy, rzeczywiście tak się stanie. Pamiętajmy również, aby konsekwencje, jakie wyznaczymy dziecku miały sens i były adekwatne do jego zachowania.
Co więcej, upewnijmy się, że dziecko rozumie za co zostało ukarane, za jakie konkretne zachowanie. Nawet, jeśli twierdzi, że tak, możemy poprosić je, aby je nazwało. To da nam jasność i pewność, że nie popełniamy błędu a każdy z nas rozumie zaistniałą sytuację. Jeśli wyobrażenia dziecka nie zgadzają się z naszymi, wytłumaczmy mu swój punkt widzenia i zapytajmy czy dziecko rozumie, dlaczego dane zachowanie jest nieodpowiednie. Jeśli nie – znów wytłumaczmy, powiedzmy dlaczego dane słowa czy zachowania budzą w nas negatywne emocje i dlaczego nie chcemy, żeby się one powtarzały.
Dzięki takim szczegółowym wyjaśnieniom dziecko będzie czuło się potraktowane sprawiedliwie i łatwiej mu będzie zrozumieć swój błąd oraz zaistniałą sytuację.