Produkty bezglutenowe od kilku lat robią zawrotną karierę, a moda na dietę bez glutenu trwa w najlepsze. W mediach co jakiś czas przetacza się dyskusja na ten temat, powstają setki blogów kulinarnych dotyczących takiej kuchni, a w pismach lifestylowych przekonują, że dzięki temu wszyscy będziemy zdrowsi. Czy tak jest na pewno – o prawdach i mitach związanych z glutenem mówi mgr Małgorzata Desmond*, dietetyk i specjalista medycyny żywienia z CM Gamma.
Od wielu lat gastroenterolodzy obserwowali pacjentów, którzy wykazywali podobne objawy do pacjentów z celiakią, włączając w to poprawę stanu zdrowia po wykluczeniu glutenu z diety, jednak klasyczne zniszczenie kosmków jelitowych u tych pacjentów nie występowało. Takich pacjentów było zacznie więcej niż osób chorych na celiakię (szacuje się, że jest to ok. 7 -10% społeczeństwa).
Dlatego też już w latach 80-tych XX wieku zaczęto dyskutować na temat nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.Organizm człowieka może reagować na gluten lub/i pszenicę na 3 sposoby: alergią na pszenicę, celiakią oraz nieceliakalną nadwrażliwością na gluten (NNG).
Uważa się, że alergia na pszenicę występuje bardzo rzadko (dokładnych statystyk jednak brak). Jest to reakcja na białko pszenicy generowana przez p-ciała IgE i wiąże się z objawami podobnymi do innych alergii pokarmowych (pokrzywka, puchnięcie języka, objawy astmatyczne, wymioty, katar, itd).
Celiakia jest formą nadreaktywności na gluten generowaną przez p-ciała IgG, IgA. Jest to choroba autoimmunologiczna, która skutkuje zniszczeniem kosmków jelitowych oraz stanem zapalnym jelita. Jej objawy mogą dotyczyć wszystkich organów człowieka, nie tylko układu pokarmowego. Zwiększa ryzyko osteoporozy, autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, niedoborów pokarmowych, innych chorób autoimmunologicznych, zaburzeń neurologicznych, niepłodności, itd. Z szacunków Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej wynika, że cierpi na nią w Polsce nawet 380 000 osób (1% populacji)[1]. Takim osobom pozostaje jedynie restrykcyjna dieta do końca życia. Niestety obecnie gluten to nie tylko pieczywo, makaron czy ciasta. Znajduje się on również z wielu artykułach spożywczych, które na pierwszy rzut oka nie mają z nim nic wspólnego, takich jak: wędliny, niektóre konserwy, niektóre jogurty, serki, śmietany (zagęszczacze na bazie skrobi pszennej), gotowe sosy, a nawet alkohole (zawierające słód lub na bazie pszenicy).